Grandes obras: Os embaixadores |
Jean de Dinteville e Georges de Selve. "Os embaixadores"  |
Título: Os embaixadores
Autor: Hans Holbein o Mozo (Augsburgo, 1497 - Londres, 1543)
Cronoloxía: 1533
Escola: Renacemento nórdico
Estilo: Renacemento
Técnica: Óleo
Soporte: Táboa
Medidas: 209 x 207 cm.
Localización: National Gallery (Londres)
Venres 11 de abril de 1533... Pouco tempo antes, Enrique VIII solicitaba ao papa Clemente VII anular o seu matrimonio con Catalina de Aragón, xa que da súa unión non nacera ningún herdeiro home. O papa non accede a este favor, o que non impide ao monarca desposar en segredo a Ana Bolena o 25 de xaneiro de 1533. A principios de abril, Thomas Cranmer, o arcebispo de Canterbury, anula o matrimonio con Catalina e declara a Ana Bolena Reina de Inglaterra. O feito non ten precedentes, e envíase unha embaixada francesa para intentar unha reconciliación co papa: dous destes embaixadores están representados no cadro...
A pintura representa a Jean de Dinteville á esquerda, á idade de 29 anos, embaixador de Francia en Inglaterra en 1533, data da realización do cadro. Á dereita atópase o seu amigo, Georges de Selve (25 anos), bispo de Lavaur, que ocasionalmente foi embaixador ante o Emperador romano germánico, a república de Venecia e a Santa Sé. O cadro chámase en realidade Jean de Dinteville and Georges de Selve. O cadro foi un encargo de Jean de Dinteville.
Eles están observando ao espectador, apóianse nun moble con estantes, onde hai varios obxectos relacionados co quadrivium, as catro ciencias matemáticas entre as sete artes liberais: a aritmética, a xeometría, a música e a astronomía.
Eles están observando ao espectador, apóianse nun moble con estantes, onde hai varios obxectos relacionados co quadrivium, as catro ciencias matemáticas entre as sete artes liberais: a aritmética, a xeometría, a música e a astronomía.
OS PERSONAXES
 |
| Jean de Dinteville e Georges de Selve |
Georges de Selve (1508-1541), aparentemente máis austero, ten 25 anos e viste o hábito eclesiástico, cunha sinxela camisa branca anudada con pequenos lazos ao pescozo, unha sotana e o tradicional tocado clerical de catro puntas, cubríndose cun luxoso abrigo con pescozo de pel e decoración simulando formas vexetais ao alternar partes da pel con pelo e outras curtidas. Na súa man dereita suxeita unhas luvas, símbolo de dignidade, e o seu rostro presenta unha coidada barba na que, como nas cellas e o cabelo, o pintor traballa pelo a pelo. Este bispo embaixador dedicou o seu tempo ao intento de reconciliación no seo da Igrexa.
OS OBXECTOS
Estante superior. Representa o mundo celeste e sobre el hai obxectos relacionados coa astronomía e os ceos: globo celeste, reloxo de sol cilíndrico , cuadrante , reloxo de sol poliedrico, torquetum e un libro.
 |
| Estantería superior |
1.- Globo celeste (esfera armilar). É semellante ao realizado polo astrónomo de Nuremberg Johannes Schoner en 1533 e que se atopa no Science Museum de Londres. A esfera armilar é un antigo instrumento astronómico, empregado ata o 1600, que servía para determinar as coordenadas celestes dos astros, neste caso coas constelacións representadas por distintos animais mitológicos ou zodiaco. O soporte constitúeo dous círculos ("armillas") cruzados que delimitan o meridiano principal e o ecuador. A súa presenza é moi frecuente nos retratos do Renacemento como símbolo de sabedoría e coñecemento. Como dato curioso a constelación do cisne está representada como un galo atacando a un voitre e rotulada como Galacia, posible alusión ao símbolo da Galia, o galo, facendo fuxir aos seus inimigos.
A pesar de que a reunión entre os embaixadores tivo lugar en Londres, é curioso que o ceo que sinala non corresponde ao ceo inglés... A pintura indica unha latitude duns 43º o que indicaría o ceo visto desde lugares como España ou como o Vaticano...
2. Reloxo de sol cilíndrico. É un reloxo de sol que se chama tamén "dos pastores".
3. Cuadrante. Foi pintado por Holbein noutro dos seus cadros, o retrato de Nicholas Kratzer, no que tamén podemos ver o reloxo cilíndrico e o reloxo poliedrico de "Os embaixadores".
4. Reloxo de sol poliedrico. Non está ben trazado e non funcionaría ben como reloxo. Sinala, mediante sombras, unha curiosa data que aproximadamente se pode intuír entre o 11 e o 14 de Abril de 1533... Con todo, está constatado que durante estes días, o pintor non se atopaba en Londres pintando o cadro. Este feito desconcertou durante bastante tempo a historiadores e expertos que aínda non se poñen de acordo... A tese máis seguida apunta a que pode tratarse do 11 de Abril, xa que nese ano celebrábase o Venres Santo e podería unirse á simboloxía dos libros e o crucifixo que tamén aparecen na pintura.
5. Libro ÆTATIS SVÆ 25. O libro é un misterio aínda, xa que só podemos velo parcialmente. Ademais, o libro aparece pechado e cun peche metálico que deixa abertas moitas incógnitas. A inscrición nas súas follas podería equivaler á idade de Georges de Selves, que naqueles días tiña 25 anos. Este dato, xunto coa colocación no cadro, leva a considerarse como un libro propiedade de De Selve. AETATIS SUAE 25 quere dicir literalmente "ten 25 anos"
6. Torquetum. É un aparello usado para facer medicións astronómicas. O cadro de Holbein móstranos a única ilustración histórica que existe deste singular instrumento. As primeiras noticias que temos deste mecanismo que convertía coordenadas, chégannos da man de Ptolomeo, pero durante séculos non se soubo nada máis del, ata a Idade Media onde se realizaron algúns exemplares... lamentablemente, ningún orixinal grego se conserva.
Xunto coa máquina de Antiquitera, o torquetum é un dos misterios máis interesantes que se conservan da antiga Grecia, a pesar de que non chegou ningún ata os nosos días.
A pesar de que a reunión entre os embaixadores tivo lugar en Londres, é curioso que o ceo que sinala non corresponde ao ceo inglés... A pintura indica unha latitude duns 43º o que indicaría o ceo visto desde lugares como España ou como o Vaticano...
2. Reloxo de sol cilíndrico. É un reloxo de sol que se chama tamén "dos pastores".
3. Cuadrante. Foi pintado por Holbein noutro dos seus cadros, o retrato de Nicholas Kratzer, no que tamén podemos ver o reloxo cilíndrico e o reloxo poliedrico de "Os embaixadores".
4. Reloxo de sol poliedrico. Non está ben trazado e non funcionaría ben como reloxo. Sinala, mediante sombras, unha curiosa data que aproximadamente se pode intuír entre o 11 e o 14 de Abril de 1533... Con todo, está constatado que durante estes días, o pintor non se atopaba en Londres pintando o cadro. Este feito desconcertou durante bastante tempo a historiadores e expertos que aínda non se poñen de acordo... A tese máis seguida apunta a que pode tratarse do 11 de Abril, xa que nese ano celebrábase o Venres Santo e podería unirse á simboloxía dos libros e o crucifixo que tamén aparecen na pintura.
5. Libro ÆTATIS SVÆ 25. O libro é un misterio aínda, xa que só podemos velo parcialmente. Ademais, o libro aparece pechado e cun peche metálico que deixa abertas moitas incógnitas. A inscrición nas súas follas podería equivaler á idade de Georges de Selves, que naqueles días tiña 25 anos. Este dato, xunto coa colocación no cadro, leva a considerarse como un libro propiedade de De Selve. AETATIS SUAE 25 quere dicir literalmente "ten 25 anos"
6. Torquetum. É un aparello usado para facer medicións astronómicas. O cadro de Holbein móstranos a única ilustración histórica que existe deste singular instrumento. As primeiras noticias que temos deste mecanismo que convertía coordenadas, chégannos da man de Ptolomeo, pero durante séculos non se soubo nada máis del, ata a Idade Media onde se realizaron algúns exemplares... lamentablemente, ningún orixinal grego se conserva.
Xunto coa máquina de Antiquitera, o torquetum é un dos misterios máis interesantes que se conservan da antiga Grecia, a pesar de que non chegou ningún ata os nosos días.
Estante inferior. Representa o mundo terrestre e sobre el hai obxectos relacionados coa xeografía, a música, as matemáticas... Laúde, libro de música, frautas, globo terrestre, libro de aritmética, escuadra e compás
 |
| Estantería inferior |
1. Globo terrestre. Está centrado en Francia, país de orixe dos retratados. Inclúe unha representación de América e o meridiano que sinala a divisón entre as posesións españolas e portuguesas segundo o Tratado de Tordesillas (1494). Nesta época hai moitísimo interese na cartografía. A primeira viaxe de circunnavegación da Terra, realizado por Magallanes-Elcano había concluído poucos anos antes, probando de forma definitiva a esfericidad da Terra. Inclúe Florida e toda a costa oriental americana. Para chegar ao Pacífico hai que polo Paso de Magallanes, ao sur do continente americano.
2. Libro de aritmética. Está escrito por Peter Apian (matemático e astrónomo da universidade de Ingolstadt, en Alemaña), que subtitulou "Un libro novo e fiable para aprender cálculo, destinado aos comerciantes". Está escrito en alemán, usando a nova tecnoloxía da imprenta e centrado na necesidades prácticas dun mercador. Isto interpretouse como unha alusión á orixe de Georges de Selve nunha familia de comerciantes enriquecidos no século XV.
Unha escuadra permite ver unha das páxinas do libro de cálculo entreabierta. Na que se aprecia a palabra "Dividirt", páxina elixida non pola operación matemática, senón para aludir á división relixiosa imperante na Igrexa e na política nese momento, feito que motivou diversos escritos de Georges de Selve, entre eles un chamamento á reconciliación dirixido a Francisco I, rei de Francia, e ao emperador Carlos V.
3. Escuadra. Colocada no interior do libro de aritmética. É un elemento relacionado coa xeometría, outra das disciplinas do "Quadrivium".
Unha escuadra permite ver unha das páxinas do libro de cálculo entreabierta. Na que se aprecia a palabra "Dividirt", páxina elixida non pola operación matemática, senón para aludir á división relixiosa imperante na Igrexa e na política nese momento, feito que motivou diversos escritos de Georges de Selve, entre eles un chamamento á reconciliación dirixido a Francisco I, rei de Francia, e ao emperador Carlos V.
3. Escuadra. Colocada no interior do libro de aritmética. É un elemento relacionado coa xeometría, outra das disciplinas do "Quadrivium".
4. Laúde. Representa á música, xunto co libro de música e as frautas. A música era unha das disciplinas de Quadrivium. É un exemplo de mestría na perspectiva, cun exquisito traballo de texturas, especialmente no mastro dos trastes. A harmonía da música e o laúde contrasta co feito de que unha das cordas está rota. É un dos detalles ocultos de desarmonía no cadro. O aparecer cunha corda rota interprétase como unha referencia á harmonía perdida no seo da Igrexa.
5. Libro de música (cantoral). É un libro luterano de Johannes Walther e está representado aberto e pódese recoñecer a páxina concreta que pintou. É a época da Reforma protestante e, en Inglaterra, da orixe do Anglicanismo. O acentuado realismo permite comprobar que se trata dun libro de himnos sacros luteranos titulado "Geistlich Gesangbuhli" que foi publicado por Johannnes Walther en 1524. Nas páxinas figuran referencias a dúas obras de Lutero, na esquerda o primeiro versículo do himno titulado "Veni Sancte Spiritus" e na dereita unha introdución dos "Dez Mandamentos".
O libro aparece aberto por dúas páxinas que, no verdadeiro libro, non son consecutivas. A simboloxía asociada a este libro e en concreto a estas dúas páxinas, elixidas á mantenta polo pintor, podería indicar o contraste entre a Lei e a Relixión, ambas as dúas encarnadas tamén nos dous personaxes do cadro.
O libro aparece aberto por dúas páxinas que, no verdadeiro libro, non son consecutivas. A simboloxía asociada a este libro e en concreto a estas dúas páxinas, elixidas á mantenta polo pintor, podería indicar o contraste entre a Lei e a Relixión, ambas as dúas encarnadas tamén nos dous personaxes do cadro.
6. Compás. Colocado ao fondo. É un elemento relacionado coa xeometría, outra das disciplinas do "Quadrivium". Denominado en inglés "divider" interpretouse como outro elemento que incide na situación, incipiente, de divisón que se estaba producindo no seo da Igrexa.
7. As frautas. Son o terceiro motivo relacionado coa música. Xunto ao cantoral áchase un estoxo de coiro para cinco frautas cunha cinta vermella para ser portado á cintura. No seu interior só figuran catro frautas, reforzando esta ausencia de novo a falta de harmonía na Igrexa, ao faltar un elemento necesario para a polifonía.
OUTROS OBXECTOS:
Cranio: Cunha simple mirada á pintura non é tan fácil descubrir a mensaxe críptica que oculta a anamorfose. Hai que pensar que na Inglaterra do momento puxéronse de moda as imaxes de misterio. Aquí o que vemos é un cranio deformado para que non o vexamos directamente. Podería haber dúas teorías, unha que fai alusión ao propio nome do artista (en alemán "hohle bein" que significa óso oco); e outra teoría de que é un símbolo da vaidade humana contraposto ao luxo dos personaxes representados, un xénero de pintura no que as caveiras aluden de forma moralizante á fugacidade da vida, a beleza e o saber, así como o tratamento igualitario da morte a todos os rangos da existencia.
Crucifixo. Situado no ángulo superior esquerdo e é de prata. O crucifixo, medio escondido, nunha posición intermedia entre o que hai diante da cortina, o mundo dos homes, e o que se esconde á súa mirada, o descoñecido detrás do pano, simboliza a posición do Cristo intermediario entre aquí abaixo e o máis aló. Por outra banda, algúns ven neste cadro a imposible representación de Deus.
Pavimento. Está baixo os pés dos embaixadores foi identificado como inspirado (cunha importante simplificación) en dous pavimentos verdadeiros que comparten un certo parecido. O primeiro atópase na abadía de Westminster e o segundo na Capela Sixtina, neste caso nun lugar simbólico, exactamente baixo a creación de Adán, o don da vida por Deus aos homes.
Escoita:
7. As frautas. Son o terceiro motivo relacionado coa música. Xunto ao cantoral áchase un estoxo de coiro para cinco frautas cunha cinta vermella para ser portado á cintura. No seu interior só figuran catro frautas, reforzando esta ausencia de novo a falta de harmonía na Igrexa, ao faltar un elemento necesario para a polifonía.
OUTROS OBXECTOS:
Cranio: Cunha simple mirada á pintura non é tan fácil descubrir a mensaxe críptica que oculta a anamorfose. Hai que pensar que na Inglaterra do momento puxéronse de moda as imaxes de misterio. Aquí o que vemos é un cranio deformado para que non o vexamos directamente. Podería haber dúas teorías, unha que fai alusión ao propio nome do artista (en alemán "hohle bein" que significa óso oco); e outra teoría de que é un símbolo da vaidade humana contraposto ao luxo dos personaxes representados, un xénero de pintura no que as caveiras aluden de forma moralizante á fugacidade da vida, a beleza e o saber, así como o tratamento igualitario da morte a todos os rangos da existencia.
Crucifixo. Situado no ángulo superior esquerdo e é de prata. O crucifixo, medio escondido, nunha posición intermedia entre o que hai diante da cortina, o mundo dos homes, e o que se esconde á súa mirada, o descoñecido detrás do pano, simboliza a posición do Cristo intermediario entre aquí abaixo e o máis aló. Por outra banda, algúns ven neste cadro a imposible representación de Deus.
Pavimento. Está baixo os pés dos embaixadores foi identificado como inspirado (cunha importante simplificación) en dous pavimentos verdadeiros que comparten un certo parecido. O primeiro atópase na abadía de Westminster e o segundo na Capela Sixtina, neste caso nun lugar simbólico, exactamente baixo a creación de Adán, o don da vida por Deus aos homes.
Escoita:
